Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Platon, Protagoras

Pobieranie e-booka

Wybierz wersję dla siebie:

.pdf

Jeśli planujesz wydruk albo lekturę na urządzeniu mobilnym bez dodatkowych aplikacji.

.epub

Uniwersalny format e-booków, obsługiwany przez większość czytników sprzętowych i aplikacji na urządzenia mobilne.

.mobi

Natywny format dla czytnika Amazon Kindle.

Jaka powinna być edukacja młodzieży? Czy koniecznie konserwatywno-tradycyjna? Czy użyteczność zdobywanej wiedzy w najprostszych sprawach życiowych i interesach to jedyne kryterium jej wartości? Dyskusje trwają — od starożytności. Kwestii tych dotyczy też Protagoras, jeden z dialogów Platona.

Kiedy w starożytnych Atenach w wychowaniu zaczęto kłaść nacisk na wykształcenie, szczególnego znaczenia nabrała działalność sofistów, zawodowych nauczycieli mądrości (sophia). Za opłatą przygotowywali oni obywateli do życia publicznego i kariery politycznej, uczyli sztuki przemawiania i przekonywania. W tych nowych, oświeconych czasach wyróżniła się wśród nich grupa myślicieli, filozofów, których w przeciwieństwie do pokolenia filozofów przyrody interesowała nie natura świata, lecz namysł nad człowiekiem, społeczeństwem i kulturą. Zajmowali się ludzkim poznaniem, retoryką, polityką i etyką, przede wszystkim w ujęciu praktycznym. Pierwszym tego rodzaju filozofem i jednym z najbardziej znanych był Protagoras.

W dialogu Platona Protagoras i Sokrates dyskutują o cnocie (areté), inaczej mówiąc dzielności, doskonałości, obejmującej zalety właściwe najlepszym ludziom. Tradycyjnie uważano, że do cnoty, a zatem do najlepszego zarządzania tak własnymi sprawami, jak i państwem uzdalnia arystokratyczne pochodzenie. Ani Sokrates, ani Protagoras nie podzielają tego poglądu, mimo to różnią się w ocenie działalności sofistów. Protagoras głosi, że naucza innych cnoty. Sokrates sądzi jednak, że cnoty nie można nikogo nauczyć, gdyż nie jest ona wiedzą. W trakcie rozmowy jego stanowisko się zmienia.

Wstęp tłumacza, Władysława Witwickiego, zawiera wiele wyjaśnień pozwalających zrozumieć kontekst historyczny, społeczny, obyczajowy i filozoficzny dialogu. Witwicki przybliża choćby osoby wspomniane przez Platona w Protagorasie, w tym postać narodowego wieszcza Grecji, Symonidesa. Pisze też o zbieżności dalszych losów obu głównych rozmówców, Sokratesa i Protagorasa. Taki bowiem był klimat polityczny, że bodaj ważniejsze niż cokolwiek innego było myśleć tak, aby uniknąć w powszechnym mniemaniu oskarżenia o ateizm. Obaj nauczyciele młodzieży zostali na tej podstawie skazani na śmierć.

Przygotowany dla biblioteki Wolne Lektury e-book zawiera ponadto specjalnie przygotowane przypisy uzupełniające lub uściślające informacje zawarte w tekście Platona oraz we wstępie tłumacza. Książka dostępna jest w formatach EPUB, MOBI, FB2 i PDF.

Ta książka jest dostępna dla tysięcy dzieciaków dzięki darowiznom od osób takich jak Ty!

Dorzuć się!

O autorze

Platon
Rzymska kopia popiersia Homera, autor nieznany, domena publiczna

Platon

Ur.
427 p.n.e. w Atenach (a. na Eginie)

Zm.
347 p.n.e. w Atenach

Najważniejsze dzieła:
Obrona Sokratesa, Kriton, Fedon, Uczta, Fajdros, Gorgiasz, Timajos, Państwo, Prawa

Właśc. Arystokles. Filozof grecki, twórca systemu zw. idealizmem. Twierdził, że idee (szczególnie pojęcia ogólne, dotyczące etyki i logiki) istnieją jako czyste, niezmienne prawzory podlegających zmianom zjawisk materialnych; rzeczywistość idei uznawał za jedynie prawdziwą. Założyciel szkoły zw. Akademią Platońską w Atenach (387 r. p.n.e.). Wywodził się z arystokracji ateńskiej (przez matkę był spokrewniony z Solonem), co miało wpływ na jego antydemokratyczne poglądy: w swoim Państwie hierarchiczność ustroju wywodził z ,,naturalnej" nierówności dusz ludzkich, zależnej od pochodzenia społecznego. Ostatecznie swoje stanowisko polityczne utwierdził w związku ze skazaniem na śmierć w demokratycznym procesie swego mistrza, Sokratesa. Po tym wydarzeniu wraz z grupą przyjaciół na 12 lat opuścił rodzinne polis.
W niemal wszystkich napisanych przez Platona dialogach filozoficznych występuje postać Sokratesa. W dialogach wczesnych, zwanych sokratejskimi, wygłaszane przez tę postać poglądy relacjonują stanowisko Sokratesa lub też są ich autorską interpretacją. W dialogach okresu średniego oraz okresu późnego literacki Sokrates przekazuje idee Platona, stopniowo przestaje pełnić rolę głównego mówcy, a w ostatnim i najobszerniejszym, w Prawach, już nie występuje.

  • Przeczytaj artykuł o autorze w Wikipedii